Cát bụi — Notes

Background (English)

Cát bụi (“Dust / Dust to Dust”) by Trịnh Công Sơn was composed in 1965 and soon became one of his most emblematic meditations on impermanence. With spare yet piercing images—dust becoming a body and returning to dust, white hair in a single afternoon, leaves falling in a day— the song weaves Buddhist reflections on life’s transience with intimate confession. It stands as a cultural touchstone of Vietnamese popular music, repeatedly performed and reinterpreted across generations.

Giới thiệu (Tiếng Việt)

Cát bụi của Trịnh Công Sơn sáng tác năm 1965, sớm trở thành một thi khúc tiêu biểu về vô thường. Những hình ảnh cô đọng—hạt bụi hóa thân người rồi lại trở về cát bụi, một chiều tóc trắng, lá úa rụng—đan kết suy niệm Phật giáo với lời tự sự riêng tư. Ca khúc là một dấu ấn văn hóa của tân nhạc Việt, được nhiều thế hệ nghệ sĩ trình diễn và phủ sóng rộng rãi.

Cultural & Musical Notes (EN • VI)

Theme: impermanence, return to dust, memento mori.
Chủ đề: vô thường, trở về cát bụi, nhắc nhớ phận người.
Imagery: dust ↔ body, white hair “in one afternoon,” falling leaves, sun as witness.
Hình ảnh: cát bụi ↔ thân người, tóc trắng “một chiều,” lá úa rơi, mặt trời làm chứng.
Devices: rhetorical “which dust? which sun?”, cyclical verbs (hóa/ về), chant-like refrain.
Thủ pháp: nghi vấn tu từ (“hạt bụi nào, mặt trời nào…”), động từ chu kỳ (hóa/ về), điệp khúc như tụng niệm.
Performance: intimate tempo (Andante), legato line, restrained accompaniment; space for silence.
Biểu diễn: tiết tấu vừa, hát liền giọng, đệm tiết chế; chừa khoảng lặng cho ý nghĩa ngân vang.
Variants: some sing “xay mòn/ xoay mòn,” “đã dậy/ đã dậy lên”; meanings unchanged.
Biến thể: có bản hát “xay mòn/ xoay mòn,” “đã dậy/ đã dậy lên”; ý nghĩa không đổi.

Side-by-Side Lyrics • Dịch & Ghi chú (EN • VI)

Vietnamese Lyrics	English Translation	Cultural & Musical Notes (EN • VI)
1. Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi Để một mai vươn hình hài lớn dậy Ôi cát bụi tuyệt vời Mặt trời soi một kiếp rong chơi	1. Which speck of dust became this body of mine, to one day grow into full form? O wondrous dust and ash— the sun shines upon a life set wandering.	Dust → body frames birth as transformation; sun = cosmic witness. Cát bụi → thân diễn tả sinh thành; mặt trời = chứng nhân vũ trụ.
Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi Để một mai tôi về làm cát bụi Ôi cát bụi mệt nhoài Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi	Which speck of dust became this body of mine— that one day I will return to dust? O dust, worn and weary— what sound beats out an unending rhythm?	Life’s arc: hóa → về; heartbeat/clock as unending rhythm. Vòng đời: hóa → về; nhịp tim/đồng hồ = gõ nhịp không nguôi.
ĐK: Bao nhiêu năm làm kiếp con người Chợt một chiều tóc trắng như vôi Lá úa trên cao rụng đầy Cho trăm năm vào chết một ngày	Refrain: After so many years of being human— suddenly, one afternoon, hair turns lime-white. Withered leaves fall thick from on high, and a hundred years are gathered into a single day of death.	White hair in an afternoon = shock of aging; trăm năm → một ngày compresses a lifetime. Tóc trắng một chiều = cú sốc tuổi già; trăm năm → một ngày nén trọn kiếp người.
2. Mặt trời nào soi sáng tim tôi Để tình yêu xay mòn thành đá cuội Xin úp mặt bùi ngùi Từng ngày qua mỏi ngóng tin vui	2. Which sun can light my heart, when love is ground down to pebbles? Let me bow my face in quiet grief— each day passing, weary for good news.	“Which sun?” questions meaning; love → pebbles = erosion of feeling. “Mặt trời nào?” nghi vấn ý nghĩa; tình yêu → đá cuội = bào mòn cảm xúc.
Cụm rừng nào lá xác xơ cây Từ vực sâu nghe lời mời đã dậy Ôi cát bụi phận này Vết mực nào xóa bỏ không hay	Which grove is this with leaves and trees laid bare? From the abyss I hear an invitation rise. O dust—such is my lot; what ink-stroke could erase it unawares?	Forest/abyss mirror inner desolation; ink-stroke = fate already written. Rừng/vực phản chiếu trống trải nội tâm; vết mực = định mệnh như đã ghi.