Huyền Sử Ca Một Người Mang Tên Quốc (Epic Song of a Man Named Quốc) is a powerful and emotionally resonant Vietnamese song composed by Phạm Duy in the early 1960s. Widely regarded as one of Vietnam’s most influential songwriters, Phạm Duy (1921–2013) was known for fusing Western musical forms with traditional Vietnamese motifs to explore themes of identity, war, and human resilience. The song tells the poignant story of a young man named Quốc who sacrifices his life for his country, becoming a symbolic figure for the many anonymous heroes of Vietnam. Though composed during a time of rising national conflict, its anti-war message and humanistic perspective transcended political divisions, offering a universal reflection on the grief and pride tied to personal sacrifice for one’s homeland. The man who inspired the song was Phạm Phú Quốc, a decorated pilot in the Republic of Vietnam Air Force (RVNAF), whose life and death profoundly moved Phạm Duy, prompting him to compose the ballad as both tribute and elegy.

Born in 1935 in Đà Nẵng, Phạm Phú Quốc trained in both France and the United States before rising through the ranks of the South Vietnamese Air Force. He gained national attention in 1962 when he participated in the bombing of the Independence Palace in an attempt to assassinate President Ngô Đình Diệm and his brother Ngô Đình Nhu. After serving time in prison, he was released and reinstated following the 1963 coup that deposed Diệm. He continued to serve until April 19, 1965, when he was killed in action during a joint mission with U.S. forces over Hà Tĩnh Province. At just 30 years old, his death marked the loss of a brave yet tragic figure, and his story became the inspiration for Phạm Duy’s haunting ballad. A funeral oration was also written in his honor by the writer Triệu Vũ. Phạm Phú Quốc was posthumously promoted to colonel and awarded the National Order, Fifth Class, and the Gallantry Cross with Palm. Initially buried in Hà Tĩnh, his remains were reinterred in 1997 at Phước Lâm Pagoda in Hội An by his sister, Phạm Thị Xuân Cơ.

 

Huyền Sử Ca Một Người Mang Tên Quốc là một ca khúc Việt Nam đầy sức mạnh và xúc cảm, được nhạc sĩ Phạm Duy sáng tác vào đầu những năm 1960. Được xem là một trong những nhạc sĩ có ảnh hưởng sâu rộng nhất của Việt Nam, Phạm Duy (1921–2013) nổi tiếng với việc kết hợp các yếu tố âm nhạc phương Tây với chất liệu dân gian Việt Nam để khai thác những chủ đề về bản sắc, chiến tranh và sức chịu đựng của con người. Bài hát kể câu chuyện cảm động về một chàng trai tên Quốc hy sinh mạng sống vì lý tưởng của đất nước, trở thành biểu tượng cho những anh hùng vô danh của dân tộc. Mặc dù được sáng tác trong bối cảnh xung đột quốc gia ngày càng leo thang, thông điệp phản chiến và cái nhìn nhân văn của ca khúc đã vượt qua mọi ranh giới chính trị, mang đến một thông điệp phổ quát về nỗi đau và niềm tự hào gắn liền với sự hy sinh cá nhân cho quê hương. Người truyền cảm hứng cho bài hát chính là Phạm Phú Quốc, một phi công được tuyên dương trong Không lực Việt Nam Cộng hòa (KLVNCH), người mà cuộc đời và cái chết đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng Phạm Duy, thôi thúc ông viết nên bản ballad như một lời tri ân và tưởng niệm.

Sinh năm 1935 tại Đà Nẵng, Phạm Phú Quốc được đào tạo tại cả Pháp và Hoa Kỳ trước khi thăng tiến trong hàng ngũ Không quân miền Nam Việt Nam. Năm 1962, ông gây chú ý trên toàn quốc khi tham gia vụ ném bom Dinh Độc Lập nhằm ám sát Tổng thống Ngô Đình Diệm và người em trai là Cố vấn Ngô Đình Nhu. Sau một thời gian bị giam giữ, ông được phóng thích và phục hồi quân ngũ sau cuộc đảo chính năm 1963 lật đổ ông Diệm. Ông tiếp tục phục vụ cho đến ngày 19 tháng 4 năm 1965, khi hy sinh trong một phi vụ phối hợp với không quân Hoa Kỳ trên bầu trời tỉnh Hà Tĩnh. Khi ấy ông chỉ mới 30 tuổi, cái chết của ông đánh dấu sự ra đi của một nhân vật dũng cảm nhưng đầy bi kịch, và chính câu chuyện ấy đã trở thành nguồn cảm hứng cho bản ballad đầy ám ảnh của Phạm Duy. Một bài văn tế cũng đã được nhà văn Triệu Vũ viết để tưởng niệm ông. Phạm Phú Quốc được truy thăng cấp Đại tá, được truy tặng Huân chương Bảo quốc đệ ngũ đẳng và Anh dũng Bội tinh với nhành Dương liễu. Ban đầu ông được người dân địa phương an táng tại Hà Tĩnh, đến năm 1997, di hài ông được người chị ruột Phạm Thị Xuân Cơ cải táng và đưa về an nghỉ tại chùa Phước Lâm ở Hội An.

 

 

=========================

  

 

Huyền Sử Ca Một Người Mang Tên Quốc

Phạm Duy

(Saigon-1965)

Ngày xưa khi anh vừa khóc vào đời
Mẹ yêu theo gương người trước chọn lời
Ðặt tên cho anh, anh là Quốc
Ðặt tên cho anh, anh là nước
Ðặt tên cho người, đặt tình yêu nước vào nôi
Rồi anh nâng cao Tổ Quốc vào đời
Tuổi xanh vươn trong lửa máu ngụt trời
Việt Nam đang sôi, sôi lòng nước
Việt Nam đang sôi, sôi lòng Quốc
Việt Nam đang đòi Tự Do, Hạnh Phúc giống nòi.
Anh Quốc ơi !
Tuổi Xuân như đóa hoa đời
Nở trong mưa bão tơi bời
Vẫn còn tươi như nước Việt ơi !
Anh Quốc ơi !
Ðàn chim, chim quốc tung trời
Gọi nhau đem nắng soi đời
Có người vui nghĩ chuyện lâu dài.

Rồi anh trôi theo vận nước miệt mài
Việt Nam chia đôi mảnh đất lạc loài
Toàn dân thương đau, đau lòng nước
Toàn dân thương đau, đau lòng Quốc
Toàn dân ngậm ngùi vì tình sông núi lẻ loi
Rồi anh nghe theo lời nói bồi hồi
Trời xanh bao la mở cánh cửa mời
Từ anh lên cao, anh là nắng
Là trăng hay sao, anh nhìn xuống
Anh Quốc ơi !
Rồi anh chắp cánh thênh thang
Bình minh lên chiếm không gian
Ðến hoàng hôn chan chứa tình thương
Anh Quốc ơi !
Người phi công giữa khung trời
Vẫn phải mang số phận con người.

Thần phong hiên ngang chẳng biết sợ gì !
Mà nghe quê hương mình quá nặng nề
Thảm thương bên kia, kia đời nước
Buồn vương bên đây, đây đời Quốc
Dẹp nỗi oan, thì tìm đường gai góc mà đi
Rồi anh bay lên gìn giữ một miền
Rồi anh bay lên đập vỡ bạo quyền
Ðường bay khua vang, vang lòng nước
Ðường bay khua vang, vang lòng Quốc
Ðường bay nối liền nhọc nhằn hay nối tơ duyên.
Anh Quốc ơi !
Dù anh rất đáng anh hùng
Mà sao anh vẫn âm thầm
Vẫn bình yên không nói gì thêm
Anh Quốc ơi !
Phải chăng anh đã đi tìm ?
Trời xanh mây trắng im lìm
Sống đẹp trong cõi lặng mơ chìm.

Rồi anh đi theo đường đã vạch rồi
Ðường trên không gian ủ ấp hình hài
Ðời sinh ra ta, ta là cát
Ðời đưa ta đi, ta về đất
Và anh đã về, một chiều anh đã về quê
Chiều nao anh đi làm kiếp người hùng
Chiều nao thương ôi rụng cánh đại bàng
Chiều nao anh đi, anh về đất
Chiều nao anh đi, anh về nước
Chiều nao huy hoàng, bụi hồng bay khắp không gian.
Anh Quốc ơi !
Từ nay trong gió xa khơi
Từ nay trong đám mây trôi
Có hồn anh trong cõi lòng tôi.
Anh Quốc ơi !
Nghìn thu anh nhớ tới tôi
Thì xin cho Thái Dương soi
Nước Việt Nam ngời sáng... muôn đời.

 

=========================

 

 

Huyền Sử Ca Một Người Mang Tên Quốc
Phạm Duy – Sài Gòn, 1965

Vietnamese

English

Ngày xưa khi anh vừa khóc vào đời Mẹ yêu theo gương người trước chọn lời Đặt tên cho anh, anh là Quốc Đặt tên cho anh, anh là nước Đặt tên cho người, đặt tình yêu nước vào nôi

Long ago, when you first cried into life Your mother, following the example of ancestors, chose your name: She named you Quốc — meaning Nation She named you Quốc — meaning Country She gave your name, placing her love of country in your cradle

Rồi anh nâng cao Tổ Quốc vào đời Tuổi xanh vươn trong lửa máu ngụt trời Việt Nam đang sôi, sôi lòng nước Việt Nam đang sôi, sôi lòng Quốc Việt Nam đang đòi Tự Do, Hạnh Phúc giống nòi

Then you raised your nation high into life Your youth rose amidst blood and flames Vietnam was burning — the heart of the Nation burned Vietnam was rising — your heart was rising Vietnam cried for Freedom and the Happiness of its people

Anh Quốc ơi! Tuổi Xuân như đóa hoa đời Nở trong mưa bão tơi bời Vẫn còn tươi như nước Việt ơi!

Oh Quốc! Youth is like a blooming flower Blooming in storm and chaos Still fresh, like Vietnam herself!

Anh Quốc ơi! Đàn chim, chim quốc tung trời Gọi nhau đem nắng soi đời Có người vui nghĩ chuyện lâu dài

Oh Quốc! The wild chim quốc soars into the sky Calling others to bring sunlight to life While someone dares to dream of a lasting future

Rồi anh trôi theo vận nước miệt mài Việt Nam chia đôi mảnh đất lạc loài Toàn dân thương đau, đau lòng nước Toàn dân thương đau, đau lòng Quốc Toàn dân ngậm ngùi vì tình sông núi lẻ loi

Then you flowed with your country’s fate, unceasing As Vietnam was split — a land divided, lost The whole nation in sorrow — the country's heart ached The whole nation grieved — your heart ached All wept silently for a love of land, alone

Rồi anh nghe theo lời nói bồi hồi Trời xanh bao la mở cánh cửa mời Từ anh lên cao, anh là nắng Là trăng hay sao, anh nhìn xuống

Then you listened to a call filled with emotion The vast blue sky opened its doors and invited From you rose brightness — you were the sunlight The moon or stars, looking down from above

Anh Quốc ơi! Rồi anh chắp cánh thênh thang Bình minh lên chiếm không gian Đến hoàng hôn chan chứa tình thương

Oh Quốc! Then you soared on wide wings Claiming the morning sky Until sunset, filled with love

Anh Quốc ơi! Người phi công giữa khung trời Vẫn phải mang số phận con người

Oh Quốc! A pilot in the vast sky Still bound to the fate of mankind

Thần phong hiên ngang chẳng biết sợ gì! Mà nghe quê hương mình quá nặng nề Thảm thương bên kia, kia đời nước Buồn vương bên đây, đây đời Quốc Dẹp nỗi oan, thì tìm đường gai góc mà đi

A proud wind god, unafraid of anything! Yet you felt your homeland's heavy burden Tragedy on that side — the life of the country Sorrow on this side — the life of Quốc To end injustice, you chose the thorny path

Rồi anh bay lên gìn giữ một miền Rồi anh bay lên đập vỡ bạo quyền Đường bay khua vang, vang lòng nước Đường bay khua vang, vang lòng Quốc Đường bay nối liền nhọc nhằn hay nối tơ duyên

Then you flew to defend a land Then you flew to shatter tyranny Your flight rang loud — stirring the Nation’s heart Your flight rang loud — echoing in your heart Your flight linked hardship — or perhaps destiny

Anh Quốc ơi! Dù anh rất đáng anh hùng Mà sao anh vẫn âm thầm Vẫn bình yên không nói gì them

Oh Quốc! Though you were truly heroic You remained silent Peaceful, speaking no more

Anh Quốc ơi! Phải chăng anh đã đi tìm? Trời xanh mây trắng im lìm Sống đẹp trong cõi lặng mơ chìm

Oh Quốc! Was it that you were searching? The blue sky and white clouds stood still A beautiful life, in a realm of silent dreams

Rồi anh đi theo đường đã vạch rồi Đường trên không gian ủ ấp hình hài Đời sinh ra ta, ta là cát Đời đưa ta đi, ta về đất Và anh đã về, một chiều anh đã về quê

Then you followed the path already drawn A path in the sky that cradled your form Life bore us — we are dust Life takes us — we return to the earth And you returned — one evening, you returned home

Chiều nao anh đi làm kiếp người hùng Chiều nao thương ôi rụng cánh đại bàng Chiều nao anh đi, anh về đất Chiều nao anh đi, anh về nước Chiều nao huy hoàng, bụi hồng bay khắp không gian

That evening you left to live the hero's life That evening — alas! — the eagle's wings fell That evening you left — returned to the earth That evening you left — returned to your country That glorious evening — red dust scattered across the sky

Anh Quốc ơi! Từ nay trong gió xa khơi Từ nay trong đám mây trôi Có hồn anh trong cõi lòng tôi

Oh Quốc! From now on, in the winds over the sea From now on, in drifting clouds Your soul lives within my heart

Anh Quốc ơi! Nghìn thu anh nhớ tới tôi Thì xin cho Thái Dương soi Nước Việt Nam ngời sáng... muôn đời.

Oh Quốc! If through eternity you remember me Then let the Sun shine forth So that Vietnam forever glows bright.